Stem valt niet onder portretrecht? En beroep op artikel 17 AVG ongegrond?

In een recente uitspraak van de rechtbank Midden-Nederland is geoordeeld dat er geen sprake was van onrechtmatig gebruik van het stemfragment in een theatershow. Aan deze zaak is het een en ander voorafgegaan. In het AVRO programma Opsporing Verzocht werd een reconstructie van de overval getoond waarbij eiseres in een voice-over vertelde wat haar is overkomen tijdens de overval. Eiseres omschreef één van de overvallers hierbij als iemand met een Ali B accent. De aflevering van Opsporing Verzocht met de overval op eiseres is twee keer op TV uitgezonden en is nog steeds op internet te zien. Ali B had later aangegeven geen probleem te hebben met dit incident.

In 2016/2017 treedt Ali B op in zijn theatershow en in zijn show is een geluidsfragment uit het programma Opsporing Verzocht verwerkt. In dit geluidsfragment is de stem van eiseres te horen met de beschrijving van één van de overvallers. Dit fragment was ook in College Tour op RTL4 uitgezonden in een aflevering waarin Ali B te gast was. Volgens eiseres heeft Ali B onder andere inbreuk gemaakt op haar portretrecht ex artikel 21 Aw en heeft hij haar recht op privacy geschonden ex artikelen 6 en 17 AVG.

Portretrecht

Het portretrecht ziet op een afbeelding van (een deel van) het gelaat van een persoon, zodanig dat de geportretteerde, al dan niet door de combinatie met andere factoren, kan worden herkend. De stem is geen afbeelding van het gelaat. Ook als eiseres wordt gevolgd in de door haar gestelde (en naar het oordeel van de rechtbank hoogst onwaarschijnlijke) omstandigheid dat zij tijdens een vakantie op basis van haar stem (bij het bestellen van een broodje op een boot in Egypte in april 2018) door een derde is herkend, betekent dit nog steeds dat de stemopname niet valt onder het bereik van het portretrecht in de zin van artikel 21 Aw. Eiseres kan zich dan ook niet beroepen op het portretrecht.

Om deze reden kan eiseres zich ook niet beroepen op de door haar gestelde schending van de exploitatierechten van haar portretrecht en de schending van haar persoonlijkheidsrechten op grond van een bewerking van haar portret.

AVG

In deze zaak is er is sprake van een artistieke uitdrukkingsvorm. Omdat dit artikel in een uitzondering niet van toepassing is verklaard op de verwerking van persoonsgegevens ten behoeve van artistieke uitdrukkingsvormen, heeft eiseres in casu geen recht op vergetelheid ex artikel 17 AVG.

Deze uitspraak van de rechter is coherent met eerdere jurisprudentie, uit Beck/TomTom en Rechtenstudent/GS Media blijkt namelijk dat het portretrecht alleen ziet op een afbeelding van een persoon waaruit de identiteit bekend wordt. Deze gedachte kan door worden getrokken naar de stem van een persoon, wanneer een persoon herkenbaar wordt. Portretrechtelijke bescherming is dan geen vreemd concept. Of en in welke mate een persoon zo’n portretrechtelijke bescherming krijgt, hangt af of er sprake is van een redelijk ofwel een commercieel belang en dus of de persoon in kwestie bekend of onbekend is.