.png)
_p.png){kind=small}
Een argument dat vaak wordt gebruikt om Bitcoin (en de crypto-sector in zijn geheel) te bekritiseren, is dat het witwassen zou vergemakkelijken. In beginsel is juist het tegenovergestelde waarheid. In deze blog leg ik uit op welke manieren Bitcoin kan bijdragen aan transparantie van geldstromen en dus het verminderen van crimineel geld, maar ook op welke manier privacy wél kan worden gewaarborgd. Gelukkig lijkt het erop alsof men zich beseft dat ‘on-chain analysis’ op de lange termijn bijdraagt aan de betrouwbaarheid van blockchain technologie in zijn geheel.
Transparantie
Het voordeel van permissionless [1] blockchains is dat iedereen er toegang tot heeft. Dit betekent automatisch ook dat iedere transactie in een block wordt opgenomen. Deze transacties kunnen vervolgens opgezocht worden door middel van een zogenaamde block explorer. In dit voorbeeld valt op dat het block transacties bevat van in totaal 44.15 Bitcoin, met destijds een waarde van 1.464.633 dollar. 42(!) daarvan zijn door één adres verstuurd. Volgens mij zou dat voldoende reden zijn om verder te onderzoeken waar dat geld vandaan komt en door wie het is verstuurd. Op deze manier zijn grote transacties dus gemakkelijk op te sporen.
Daarnaast komt een moment dat de adressen waarvan bekend is dat ze veel crypto in bezit hebben, het om moeten zetten naar fiat geld, zoals de euro. Deze stap is minstens zo problematisch, omdat de on- en offramps tussen fiat en crypto goed gereguleerd zijn. Hier gelden regels die ook voor andere financiële instellingen gelden, zoals Know Your Customer (KYC). Op welke bankrekening het geld uiteindelijk komt is daarom gewoon te achterhalen.
Het aandeel van criminele activiteiten door middel van cryptocurrency is van 2.1% (2019) gezakt naar minder dan 1% in 2020. Het lijkt er daarom op dat de toename in interesse in blockchain technologie niet 1 op 1 wordt gedeeld met het criminele circuit. Meer dan 99 procent van cryptocurrency-transacties verloopt via gereguleerde instanties die onderworpen zijn aan KYC- en Anti Money Laundering-vereisten (AML), die een bron van informatie vormen over de identiteit van de personen achter de wallet-adressen. Ondertussen schat de VN dat jaarlijks tussen twee en vijf procent van het mondiale BBP, zo'n 2 biljoen dollar, via het traditionele financiële systeem wordt witgewassen.[2] Misschien is Bitcoin dan toch niet zo witwas-vriendelijk als vaak wordt gedacht? Inmiddels zijn verschillende voorbeelden bekend waarbij een jarenlang spoor van transacties heeft geleid tot een arrest.
Privacy beschermend initiatief: Antinalysis
Er is echter ook een keerzijde. Big data bedrijven als Chainalysis en Elliptic helpen overheidsinstanties, cryptocurrency-bedrijven en financiële instellingen om met vertrouwen om te gaan met cryptocurrency. Hiervoor bieden ze services aan, zoals bijvoorbeeld het scannen van opvallende transacties. Het valt te verwachten dat er ook initiatieven komen die een tegenovergestelde dienst leveren. Met de tool van Antinalysis krijg je een inschatting van hoe veilig het is om een bepaald bitcoin adres (of wallet) te gebruiken. De eigenaar van Antinalysis is van mening dat in de huidige democratische wereld elk mens het recht heeft om te doen wat hij wil en om een volledig overzicht van zijn privacy te hebben, zonder de individuele rechten van anderen te schenden. “We beschouwen onszelf als activisten die een hekel hebben aan overheidsinstanties die massaal toezicht houden onder de naam nationale veiligheid en strafrechtelijk onderzoek.” Volgens mij speelt hier een interessante afweging tussen enerzijds het maximaliseren van privacy (wat nu voor het eerst mogelijk wordt als gevolg van technische innovatie), en het maatschappelijk belang om criminaliteit te bestrijden. De dienst van Antinalysis is inmiddels, onder druk van Amerikaanse autoriteiten, uit de lucht gehaald.
Het ligt voor de hand dat in de toekomst vaker bedrijven zullen opduiken die vergelijkbare diensten aan willen bieden. Toch is het belangrijk om privacy niet te zien als absoluut recht. In sommige gevallen zal het in dit kader moeten wijken voor andere belangen, zoals AML. In ieder geval zou het de betrouwbaarheid van blockchain technologie en cryptocurrencies ten goede komen als transparantie het uitgangspunt blijft. Op die manier kunnen wetgevers kijken naar een mogelijke rol die ze zouden kunnen spelen in ons toekomstige financiële stelsel.
[1] Permissionless verwijst naar het feit dat er geen toegang verleend hoeft te worden om onderdeel uit te maken van de desbetreffende blockchain. Iedereen kan het digitale grootboek (dat bekend staat als de blockchain) downloaden en deelnemen aan het vastleggen en verifiëren van informatie.