Van "This is America" naar This is Auteursrecht

Intro

Childish Gambino deed in 2018 met zijn nummer “This is America” veel stof opwaaien. Het nummer kaart met een provocatieve muziekclip het geweld en de discriminatie tegen de zwarte gemeenschap in de VS aan. Hij won in 2019 een Grammy met dit nummer. Het was de eerste keer dat een rapnummer de begeerde muzikale prijs voor ‘song of the year’ kreeg.

Nu wordt Childish Gambino echter aangeklaagd door Kidd Wes. De reden hiervoor is dat Wes van mening is, dat Childish Gambino het nummer “This is America” te veel gebaseerd heeft op zijn nummer “Made in America”, dat twee jaar eerder werd uitgebracht. Interessante zaak, en wat zou ik voor muziekliefhebber met een juridisch diploma zijn, als ik hier niet een stukje over zou schrijven. Dus, hoe is dit geregeld in Nederland?

Verse

Allereerst een korte herhaling van de rechten die je als producent hebt op de muziek die jij maakt. Zodra jij een track maakt of een nummer opneemt, krijg je automatisch de auteursrechten op dit ‘werk’. Dat is in de wet geregeld. Je hoeft hier dus verder niets voor te doen. De enige voorwaarde is dat het liedje een eigen oorspronkelijk karakter heeft en het persoonlijk stempel van de maker draagt. Het moet dus wel creatief zijn. Het mag verder niet ontleend zijn aan een ander werk. Dit kan tot uiting komen in bijvoorbeeld de tekst of de melodie van het nummer. Met je auteursrecht ben jij vervolgens degene die mag bepalen hoe, waar, wanneer en door wie (een deel van) je werk mag worden gebruikt.

Chorus

Maar stel nu dat iemand anders een nummer uitbrengt dat wel heel erg lijkt op het jouwe, dan kan het best eens zijn dat diegene inbreuk maakt op jouw auteursrecht. Hoe wordt dan bepaald wanneer er wel of geen inbreuk op jouw rechten is gemaakt en kan je diegene dan dwingen om daarmee te stoppen? Het zal in ieder geval niet de eerste keer zijn dat deze situatie zich heeft voorgedaan. Zo hadden de makers van het nummer ‘Blurred Lines’, Pharrell Williams en Robin Thicke, al eens ruzie met de erven van Marvin Gaye, omdat ‘Blurred Lines’ te veel zou lijken op ‘Got To Give It Up’. Verder zijn Kraftwerk, Lana del Rey, Katy Perry, Mark Ronson en Coldplay ook al eens verwikkeld in zo een procedure.

Verse

Als zo'n procedure voor de rechter komt, moet beoordeeld worden in hoeverre bepaalde auteursrechtelijk beschermde elementen uit de nummers op elkaar lijken. Auteursrechtelijk beschermde elementen zijn bijvoorbeeld de specifieke beat of de specifieke melodie van dat nummer. Muziekstijlen zoals bijvoorbeeld ‘house’, ‘reggaeton’, ‘disco’ of ‘hiphop’ worden dan weer niet beschermd. Er kan dus gekeken worden naar de overeenkomst in de melodie van een bepaald aantal maten, waarbij met name op het ritmisch profiel, de lengte van de beats en de melodische curve gelet kan worden. Als die elementen genoeg op elkaar lijken, kan geoordeeld worden dat een ander inbreuk heeft gemaakt op jouw nummer.

Instrumental

Er zijn twee mogelijkheden om je gelijk te halen. De eerste is, zoals eerder genoemd, door naar de rechter stappen. De tweede is om naar de Vaste Commissie Plagiaat (“VCP”) van Buma/Stemra te gaan. Buma/Stemra is een een Nederlandse collectieve beheersorganisatie die in Nederland de belangen behartigd van componisten, tekstdichters en muziekuitgevers op het gebied van muziekauteursrecht. Alleen partijen die zijn aangesloten bij Buma/Stemra kunnen een proces beginnen bij de VCP.

Outro

Dit is trouwens niet de eerste keer dat het wordt opgemerkt dat “This is America” wel erg lijkt op een ouder nummer. Eerder werd het nummer “American Pharaoh” van Jase Harley hier namelijk ook al mee in verband gebracht. Wat mij betreft is het wel opvallend dat Wes probeert een rechtszaak aan te spannen tegen Gambino, aangezien het wel erg opgerekt moet worden om zijn nummer in verband te brengen met dat van Gambino. Dan had Harley waarschijnlijk een veel grotere kans van slagen, die ging echter stijlvol om met de situatie. Het zou dus gezegd kunnen worden dat deze zaak gewoon een marketingtruc is van Wes om veel views te krijgen, maar dat is weer een discussie voor een andere keer.