3 tips voor een privacy vriendelijke(re) smartphone

De mobiele telefoon deed zijn intrede in ons leven als een handig apparaat waarmee wij met anderen konden communiceren. Uiteindelijk heeft het toestel zich ontwikkeld tot een verlengstuk van onszelf. Een leven zonder smartphone is ondenkbaar geworden en wij kunnen eigenlijk niet meer zonder functioneren. Het apparaat is daarmee een schatkist aan data over zijn gebruiker. Informatie over met wie jij contact hebt, waar jij je begeeft en wat je dagelijkse activiteiten zijn, is allemaal te vinden in jouw smartphone. Bepaalde (commerciële) partijen kunnen hierdoor ontzettend veel over jou komen te weten waardoor zij jou kunnen benaderen met gepersonaliseerde advertenties. Hierbij loeren verschillende gevaren waaronder het gevaar dat jouw (koop)gedrag wordt beïnvloed zonder dat je het doorhebt. Helaas lijkt, en is, het waarschijnlijk praktisch onmogelijk om een smartphone te gebruiken zonder dat enige data over jou wordt verzameld. Wel zijn er dingen die wij kunnen doen om de hoeveelheid vergaarde data te beperken. In dit blog geef ik daarom drie praktische tips voor een privacy vriendelijke(re) smartphone.

Geef niet zomaar toestemming

Voordat jij een applicatie (app) downloadt, wordt meestal toestemming gevraagd om de app toegang te geven tot bepaalde gegevens. Let op waarvoor jij toestemming geeft. Vaak heb jij de mogelijkheid om het delen van bepaalde gegevens te weigeren, zoals je contactenlijst of foto’s. [1] Het is begrijpelijk dat een app zoals Instagram, waarbij het delen van afbeeldingen centraal staat, toegang wil verkrijgen tot je foto’s. Het daarentegen een raadsel waarom bijvoorbeeld een parkeer-app toegang nodig heeft tot jouw agenda of contactenlijst.

In jouw mobiele telefoon kun jij een overzicht vinden van welke apps gemachtigd zijn tot welke informatie en kun jij de toegang per app in of uitschakelen. Voor Android (versie 10) kun jij dit vinden onder Instellingen > Privacy > Machtigingsbeheer. Voor IOS ga je naar Instellingen > Privacy. Het zal je waarschijnlijk verbazen hoeveel applicaties, zonder overduidelijke reden, toegang willen tot je camera, agenda, locatie of microfoon. Goede reden dus om daar een kijkje te nemen en toegang te weigeren voor een aantal apps.

Zet je wifi uit

Wanneer de wifi op je smartphone staat ingeschakeld, kunnen personen of bedrijven mogelijk informatie over jou verzamelen. Dit doen zij door middel van wifi-tracking. Een telefoon kan op verschillende manieren zijn locatie bepalen. De meest bekende manier is GPS, maar dit kan ook door middel van bluetooth (gebruikt bij de Corona-app) en ook door middel van wifi. Dit geldt met name voor dichtbebouwde gebieden waar veel wifi-netwerken beschikbaar zijn.

Een ingeschakelde wifi-chip zoekt constant naar netwerken waarmee hij kan verbinden. Hierbij wordt een MAC-adres uitgezonden. Dit is een unieke code gelinkt aan jouw mobiele apparaat. Wifi-trackers kunnen vervolgens in de gaten houden welke MAC-adressen in de buurt zijn. Daarnaast meten zij de afstand tot de tracker, wat aan een tijdstip en datum van de meting wordt gekoppeld. Doordat je MAC-adres niet verandert, kunnen winkels bijvoorbeeld meten hoe vaak een klant terugkomt en zelfs hoe de klant zich binnen de winkel beweegt. Ook gemeenten en evenementenorganisatoren gebruiken wifi-tracking onder meer om loopstromen in kaart te brengen. Dit heeft natuurlijk veel voordelen voor deze bedrijven en gemeenten. Het is echter goed om te weten dat mogelijk data over jou wordt verzameld wanneer je wifi is ingeschakeld.

Gratis wifi bestaat niet

Wanneer jij het wifi-netwerk van jouw favoriete café, een stad of van de trein gebruikt, moet je vaak toestemmen met een gebruiksovereenkomst of akkoord gaan met bepaalde voorwaarden. In ruil voor gratis wifi krijgt de wifi-verstrekker toegang tot persoonlijke data. Die data hebben waarde. Het bedrijf kan de gegevens bijvoorbeeld gebruiken om te verkopen aan derden. Denk hierbij aan gegevens over welke sites jij hebt bezocht of waar jij naar hebt gezocht op internet.[2] Heb jij liever niet dat partijen kunnen volgen wat jij op het wifi-netwerk uitspookt, dan is het aan te raden toch jouw eigen MB’s te gebruiken of te wachten met surfen tot je thuis bent.

Het gebruik van wifi-tracking door private partijen wordt doorgaans afgekeurd door de Autoriteit Persoonsgegevens (AP). Het is namelijk lastig om dit binnen de lijnen van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) te bewerkstelligen. Winkels hebben bijvoorbeeld toestemming nodig van hun klanten, maar in de praktijk is dit lastig uit te voeren. Het verzamelen van data door apps of openbare wifi-netwerken is daarentegen gemakkelijker overeenkomstig de AVG te regelen. Doorgaans wordt van tevoren toestemming gevraagd van de gebruiker. Helaas nemen niet alle bedrijven de regels in de AVG serieus. Daarbovenop bestaat altijd een mogelijkheid dat de gegevens per ongeluk in verkeerde handen komen. Datalekken en cyberaanvallen zijn nog altijd dagelijkse fenomenen. Mijns inziens is het daarom belangrijk om meer grip te krijgen op welke gegevens over jou worden verzameld. Zet dus voortaan de wifi op jouw smartphone uit voordat je de deur uitgaat en denk nog eens na voordat je ergens toestemming voor geeft.

[1] ‘10 tips voor het beveiligen van je telefoon’, mobiel.nl 27-03-2019.

[2] ‘Wifi in de trein: best gevaarlijk’, vpnverbinding.nl 30 maart 2020.