TikTok, tijd om wakker te worden!

TikTok, dat voornamelijk wordt gebruikt door jongeren, kreeg begin dit jaar kritiek over zich heen omdat pedofielen vrij spel krijgen en de app gehandicapten, homoseksuelen en gebruikers met overgewicht discrimineert. Nu blijkt ook dat de Chinese app een enorme hoeveelheid data verzamelt. In dit eerste blog over TikTok belicht ik de pijnpunten in het kader van de content die verspreid wordt op het platform. In het tweede blog bespreek ik de dataverzameling praktijken van het Chinese bedrijf en de impact daarvan.

Social media apps als Facebook en Twitter liggen al langere tijd onder vuur vanwege de hoeveelheid persoonlijke gegevens die worden verzameld, de grote verspreiding van desinformatie en de negatieve effecten op zelfvertrouwen van gebruikers. De app TikTok doet daar echter nog een schepje bovenop. Het wordt tijd dat we de jongere generaties beschermen tegen de gevaren van de online wereld.

Afnemend zelfvertrouwen

Onderzoek van de Universiteit van Sheffield toonde eerder al aan dat er een negatieve correlatie bestaat tussen het gebruik van social media en het zelfvertrouwen van jongeren. Hoe vaker jongeren apps als Facebook, Instagram en Snapchat gebruiken, hoe ongelukkiger en onzekerder zij zijn. De reden hiervoor is dat kinderen zichzelf op negatieve wijze vergelijken met anderen op sociale media. Volgens econoom Philip Powell, een van de onderzoekers die meewerkte aan het onderzoek van de Universiteit Sheffield, is de kern van het probleem dat mensen slechts de geïdealiseerde versie van zichzelf laten zien op online media: “Er is bewijsmateriaal dat mensen denken dat andere mensen gelukkiger zijn dan zij na een online interactie met elkaar, omdat we de neiging hebben om video’s en berichten te plaatsen die een positief imago presenteren.” Het Britse NSPCC gaat zo ver dat het de enorme stijging van kinderen die door automutilatie in het ziekenhuis terecht zijn gekomen zelfs aan social media wijt. Het lijkt er in ieder geval op dat social media jongeren een onrealistisch beeld geeft van de werkelijkheid.

Maar waar apps als Instagram en YouTube haar (jongere) gebruikers wél probeert te beschermen tegen seksuele intimidatie, lijkt TikTok dit probleem nauwelijks aan te grijpen. Hoewel er volgens onderzoek van het NRC wel richtlijnen zijn die gehanteerd worden om pornografie en racisme tegen te gaan, lijken zowel pedofielen als racisten toch vrije baan te worden gegeven in de commentsectie. Dat laatste heeft volgens de toezichthouders van TikTok “geen prioriteit”. Hiermee geeft het bedrijf duidelijk aan waar hun belangen in ieder geval niet liggen.

Chinese idealen

Alsof dat nog niet genoeg zou zijn, houdt het bedrijf ook nog eens een lijst bij van zogenaamde “special users”, vaak gehandicapte, zwaarlijvige of homoseksuele gebruikers. TikTok vertoont video’s van deze gebruikers doelbewust minder vaak, terwijl anorexia verheerlijkende content met #thinspo juist wordt bevorderd. Het verweer van TikTok? De special users zouden zo moeten worden beschermd tegen cyberpesten. Deze methode van bescherming neigt echter de kant op te gaan van censuur. Dit hoort niet thuis in de westerse maatschappij die vrijheid van meningsuiting juist hoog in het vaandel heeft staan. Bovendien zijn in deze maatschappij de laatste jaren juist vooruitstrevende bewegingen ontstaan die strijden voor de acceptatie van de LGBT+ gemeenschap en van body positivity. Beweging die door dit soort censuur van TikTok worden tegengehouden.

Toch lijkt de werkwijze van het platform niet vreemd in het licht van Chinese idealen. Uit onderzoek van de VN blijkt immers dat slechts 15% van de LGBT+ gemeenschap in China uit de kast komt bij hun familie. Daarnaast wordt in China juist neergekeken op de westerse visie van body positivity. Een vrouw met overgewicht moet afvallen om een man te vinden of riskeren om voor altijd alleen te blijven, aldus de South China Morning Post. Er is dus duidelijk een cultuurverschil. Desalniettemin zijn de beschermingsmaatregelen van TikTok naar mijn mening te vergaand en bevorderen - al dan niet bewust - discriminatie.

Kortom, de almaar opkomende populariteit van TikTok onder jongeren is een alarmerende ontwikkeling. Seksuele intimidatie ligt op de loer en het geeft negatieve signalen af over zelfbeeld. Het wordt tijd dat we als samenleving wakker worden geschud en de jongeren van onze samenleving beschermen tegen de dit soort gevaren van de online wereld.