Profiteren artiesten royaal van jouw luisterplezier?

Wellicht heb je het je wel eens afgevraagd als tussen het geroezemoes in een café door een bekend liedje voorbij kwam: wat zou de artiest in kwestie er eigenlijk van vinden dat zijn muziek op ieder moment in een willekeurige dorpskroeg kan worden afgespeeld. En zou een Bruno Mars of een Adele daar dan ook nog een leuk zakcentje aan over houden? Als jij je als cafébezoeker afvraagt bij welke artiest een bekend deuntje ook alweer hoort, dan kan je dat zelf even opzoeken op je mobiele telefoon. Andersom kunnen artiesten echter niet zelf bijhouden waar en wanneer hun liedjes allemaal gedraaid worden. Dat zou wel degelijk handig zijn om te weten, aangezien zij elke keer dat hun nummer wordt gedraaid recht hebben op een vergoeding. Deze vergoedingen worden ook wel royalty’s genoemd.

De Britse startup Audoo heeft hier nu iets op bedacht. Met de zogenoemde Audio Meter probeert dit bedrijf voor een eerlijkere verdeling van royalty's voor artiesten te zorgen. Onlangs kwam dit in het nieuws, omdat de bekende zanger en ex-Beatle Paul McCartney had geïnvesteerd in Audoo. De Audio Meter is een kleine microfoon die, ongeacht de omstandigheden, overal muziekstukken herkent. Hierdoor is heel nauwkeurig en in realtime vast te stellen welke muziek op welk moment op welke plek wordt afgespeeld in publieke ruimtes. Op die manier wordt het dus makkelijker om ervoor te zorgen dat elke artiest de royalty’s krijgt waar hij of zij recht op heeft. Maar hoe werkt het precies met die royalty’s?

Muziekrechten

Een online muziekdienst moet rekening houden met de rechten die op een muziekstuk rusten. Er zijn twee soorten muziekrechten: auteursrechten op de tekst en compositie en naburige rechten op de opname. Auteursrechten zijn de uitsluitende rechten van de componist en de tekstschrijver. Naburige rechten zijn de rechten van uitvoerende muzikanten en de platenmaatschappij en zijn te beschouwen als aanmoediging en beloning voor creatief werk. Degene die bepaalde muziek wil gebruiken, dient voor beide rechten toestemming te krijgen.

Auteursrechten ontstaan van rechtswege en kunnen worden overgedragen of in licentie gegeven. Zodra er auteursrechten zijn ontstaan, heeft de rechthebbende zowel een verbodsrecht als een vergoedingsrecht. De maker van een muziekstuk kan dus verbieden dat dit muziekstuk openbaar wordt gemaakt of verveelvoudigd. Daarnaast heeft deze maker recht op een vergoeding als zijn werk wél wordt gebruikt.

Online muziekdiensten regelen de toestemming voor het gebruik van muziek middels licenties. In Nederland biedt Buma/Stemra een licentie voor vrijwel alle auteursrechten op muziek. Met deze licenties krijgen muziekliefhebbers toestemming om bepaalde muziek te gebruiken, maar daar wordt wel een vergoeding voor gevraagd.

Verschil tussen Buma en Stemra

Buma/Stemra wordt meestal in één adem genoemd, maar het gaat hierbij eigenlijk om twee verschillende organisaties met twee verschillende functies. Vereniging Buma verstrekt licenties en incasseert vergoedingen voor het openbaar maken van muziek. Daarbij valt te denken aan het draaien van muziek op de radio, op televisie of op openbare plaatsen zoals cafés of restaurants.

Stichting Stemra focust zich daarentegen op het zogeheten mechanische recht. Dit betreft het vastleggen en het kopiëren van muziekwerken. Muziekgebruikers betalen namelijk een vergoeding om muziekwerken vast te leggen op geluidsdragers, zoals cd’s of dvd’s. Deze vergoeding komt uiteindelijk terecht bij de componisten, tekstschrijvers en muziekuitgevers.

Royalty’s

Wanneer muziekwerken op openbare plaatsen, op televisie of op de radio worden gedraaid dan ontvangen zowel de auteur als de uitgeverij hiervoor dus een vergoeding van Vereniging Buma. Die vergoeding noemen we royalty´s. Dit betekent dat Buma ook precies moet weten op welk moment en waar de muziek van welke artiest wordt gedraaid. Uiteraard hoeft Buma dit niet allemaal zelf bij te houden. Zo levert Spotify bijvoorbeeld elke maand verschillende overzichten aan van alle streams. Desondanks zou de Audio Meter ook in Nederland kunnen helpen bij het nog nauwkeuriger vastleggen van de gedraaide muziek. Als dan binnenkort in jouw favoriete kroeg de klassieker Dancing Queen van ABBA wordt gedraaid, is iedereen blij. Jij kunt lekker losgaan en de bankrekening van de ABBA-leden wordt weer gespekt. Wel zo eerlijk.