(Onterechte) blokkering in de cloud

Opslag in de cloud is booming. Zowel privé als zakelijk zijn clouddiensten als Microsoft Onedrive, Google Drive en Apple’s iCloud aantrekkelijk. Werken in de cloud biedt de gebruiker meerdere voordelen waaronder flexibiliteit, eenvoudiger samenwerken en kostenbesparingen. Er is echter ook een keerzijde. De controle over de bestanden die opgeslagen worden, wordt immers (deels) uit handen gegeven. Afgezien van de gevolgen die dit heeft voor onder meer de privacy van de gebruiker, is dit ook vanuit praktische overwegingen niet altijd wenselijk. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk dat er ongewenst dataverlies van de gebruiker plaatsvindt.

Een ander probleem dat bij het gebruik van cloudservices opspeelt, is dat de serviceprovider in theorie op elk moment de toegang tot de bestanden kan ontzeggen. Recent oordeelde de rechter dat Microsoft ten onrechte het account van een gebruiker van Microsoft Onedrive heeft geblokkeerd. In een eerdere zaak werd juist geoordeeld dat de blokkering wel terecht was. Aan de hand van deze twee zaken zal in dit blog uiteen worden gezet welke rechten een gebruiker heeft wanneer zijn account wordt afgesloten van de cloudservice.

Waarom zou een platform een gebruiker beperken?

Allereerst is het belangrijk om te begrijpen waarom een dienstverlener een gebruiker überhaupt zou uitsluiten van een clouddienst. Dit zou bijvoorbeeld het geval kunnen zijn als de gebruiker failliet gaat en niet meer betaald voor de cloudservice. Volgens Europese wetgeving zijn platformen verplicht om illegale content van hun platformen te weren zodra zij hiervan kennis hebben genomen. Doen deze platformen dit niet, dan kunnen zij hiervoor aansprakelijk worden gehouden. Ook in andere landen, zoals de Verenigde Staten, geldt dat platformen maatregelen moeten ondernemen.

In veel gevallen zal een blokkering terecht zijn, bijvoorbeeld wanneer het gaat om spam, oplichting of content die geupload is door geblokkeerde gebruikers. De grote techbedrijven, zoals Google, Microsoft en Facebook, maken daarbij gebruik van verschillende geautomatiseerde tools die al jarenlang verbeterd worden. Daarnaast checken ook menselijke moderatoren nog elke dag veel content, bijvoorbeeld de door gebruikers gerapporteerde content.

Geblokkeerd, en nu?

Toch zijn er ook gevallen waarin de gebruiker onterecht geblokkeerd kan worden. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren omdat het geautomatiseerde systeem een fout heeft gemaakt in haar beoordeling. Een procedure bij de rechter starten is in die gevallen (nog) niet gebruikelijk, maar is in de afgelopen jaren een paar keer voorgekomen.

In eerste instantie ligt het voor de hand dat een gebruiker zelf een klacht indient bij Microsoft als de gebruiker het niet eens is met de blokkering. Mocht hier niet in meegegaan worden door Microsoft, zal de enige optie om het account te herstellen een gang naar de rechter zijn. Omdat het hier gaat om een overeenkomst die door Microsoft is aangegaan met een consument (de gebruiker), is volgens Europees recht de Nederlandse rechter bevoegd wanneer het gaat om een Nederlandse gebruiker.

Allereerst, een zaak bij de rechtbank over het opheffen van een account op de clouddienst Microsoft OneDrive. Het betreft in deze kwestie een gebruiker die een afbeelding op zijn account had opgeslagen, waarbij het ging om een foto waarop “twee blote kinderen staan afgebeeld in een pose die past bij seksuele activiteit”. Hierbij ging het volgens Microsoft dan ook om kinderporno wat volgens volgens haar algemene voorwaarden niet is toegestaan op haar platform. De rechter oordeelde dat de afbeelding inderdaad als kinderporno dient te worden aangemerkt, waardoor de gebruiker de voorwaarden van het platform heeft geschonden. Verder was de rechter van mening dat Microsoft terecht streng optreedt tegen kinderporno. Microsoft had dan ook niet alleen de betreffende afbeelding hoeven te verwijderen, maar ook het verwijderen van het gehele account van de gebruiker ging niet te ver.

Naast het opheffen van de blokkering had de gebruiker in deze zaak nog een opmerkelijke vordering. Voor het geval zijn eerste vordering niet werd toegewezen, verzocht hij de rechtbank Microsoft de bestanden terug te geven op grond van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). De gebruiker was van mening dat de bestanden persoonsgegevens waren. Als dit inderdaad zo is, dan heeft de gebruiker op grond van de AVG het recht om deze in te zien en een kopie hiervan op te vragen. De rechter ging hier niet in mee, omdat de gebruiker niet voldoende heeft duidelijk gemaakt waarom de bestanden persoonsgegevens waren. Het enkele feit dat een bestand door hem geupload waren, brengt immers niet mee dat het bestand zelf ook persoonsgegevens bevat.

In de andere zaak ging het ook om de Onedrive Dienst van Microsoft. Ook hier ging het weer om een afbeelding die volgens Microsoft kinderporno zou bevatten. Microsoft kon echter geen omschrijving van de afbeelding geven en heeft ook de gebruiker nooit op de hoogte gesteld van de inhoud van de content. Volgens Microsoft was dit niet mogelijk, omdat alleen haar Amerikaanse moederbedrijf deze gegevens had en deze volgens Amerikaanse wetgeving niet mocht worden gedeeld. Aangezien de rechter op basis van deze informatie niet kon beoordelen of er inderdaad sprake was van kinderporno, en dus van een schending van de overeenkomst, achtte de rechter het blokkeren van het account van de gebruiker onterecht. De stelling van Microsoft was immers op geen enkele manier onderbouwd waardoor verweer en toetsing onmogelijk was.

Niet altijd terecht

Op basis van de hierboven genoemde zaken kan dus gesteld worden dat het niet altijd mogelijk is voor een platform om zomaar een account te blokkeren en/of te verwijderen. Ondanks dat een bedrijf in beginsel zelf mag bepalen wie zij wel en niet toegang wil verlenen tot haar diensten, zal een bedrijf als Microsoft een dienst niet zonder meer stop kunnen zetten zonder een goede reden. Dit geldt des te meer wanneer de gebruiker niet van de reden op de hoogte wordt gebracht. Het is aannemelijk dat het aantal rechtszaken op dit gebied zal toenemen aangezien steeds meer mensen gebruik maken van clouddiensten. Hopelijk zal het hierdoor duidelijker worden welke criteria er aan het opheffen van een account verbonden zijn.