Ojee! Daar gaat je idee!

Denk jij wel eens het idee te hebben voor de volgende grote tv-hit? De nieuwe Voice of Holland of het volgende Temptation Island? Dan heb je waarschijnlijk ook schichtig om je heen lopen kijken omdat je bang was dat als je dit aan iemand vertelt, diegene er met je idee vandoor zou gaan. Daarom is het belangrijk om te weten hoe je je idee moet beschermen voor de spreekwoordelijke ideeën-dief.

Auteursrechtelijke bescherming

Allereerst moet er gekeken worden naar wat er wel en niet auteursrechtelijk beschermd kan worden. Ideeën of concepten worden als zodanig niet beschermd door de wet, maar de concrete uitwerking hiervan wel. De logica is dat het oneerlijk zou zijn tegenover anderen als één enkele persoon de rechten zou bezitten over een bepaald idee en mag bepalen wie wat mag doen met dit idee. Een voorbeeld: het concept voor een tv-programma van een talentenjacht waarbij een jury het optreden niet mag zien, maar alleen mag horen, is niet beschermd. De concrete uitwerking daarvan in de vorm van het format van The Voice of Holland is dat wel.

Maar wanneer wordt het concept van je tv-programma dan beschermd? Gelukkig hoef je hier juridisch gezien, in principe weinig voor te doen. De auteursrechtelijke bescherming ontstaat automatisch bij de creatie van het werk. Een werk is de concrete uitwerking van jouw idee. Jij wordt in dat geval dan gezien als de maker van dat werk, en voila, je hebt auteursrechten!

Het belangrijkste is echter wel dat de uitwerking van je idee (het werk dus) het resultaat is van je eigen intellectuele schepping. Jouw werk mag dus niet ontleend zijn aan het werk van iemand anders en de creatieve keuzes die je bij de uitwerking hebt gemaakt mogen niet te banaal of triviaal zijn.

Wijze van bescherming

Oke, maar wat moet je dan uitwerken om een beroep te kunnen doen op auteursrechtelijke bescherming van je idee, zodat je kan voorkomen dat iemand anders er met je format vandoor gaat? Het antwoord is ALLES. Schrijf je idee tot in de puntjes uit in een zogeheten format bible. Dit is een document waarin elk deel van je idee is uitgewerkt (en dan heb je het niet over een A4’tje). Een aantal aspecten van je idee zijn bijvoorbeeld het showconcept, de titel, de set, de sfeer, de hosts en de crew, de deelnemers en gebeurtenissen die deel uitmaken van de gehele show.

Verder kan je eraan denken om je uitgewerkte format te laten registreren bij het Benelux Bureau voor de Intellectuele Eigendom als i-Depot of bij een andere organisatie die i-deeën vastlegt. Let wel: hier krijg je verder geen nieuwe rechten mee, maar dit kan je wel helpen om bij een conflict te bewijzen dat jij op een bepaalde dag de eigenaar was van een bepaald idee.

Daarbij kan de situatie zich ook voordoen dat je je uitgewerkte format wil verkopen aan een groot televisieproductiebedrijf als RTL of TALPA. Als je met andere partijen besprekingen aangaat waarin je elementen van je format laat zien, kan een geheimhoudingsovereenkomst (een ‘NDA’) goed van pas komen. Als je andere partijen dit document laat tekenen, is het ze niet toegestaan om na de besprekingen gebruik te maken van jouw format.

Als je het bovenstaande allemaal voldoende hebt uitgewerkt, kan je er waarschijnlijk op vertrouwen dat jouw idee niet gestolen zal worden.

Maar wat als dit wel gebeurt, wanneer kan je de dief dan juridisch gezien verbieden jouw format na te bootsen? Dit hangt af, zoals heel vaak in het recht, van alle omstandigheden van het geval. Er is namelijk sprake van inbreuk op jouw auteursrechten als de totaalindruk van het jongere format in voldoende mate overeenstemt met de totaalindruk van het oudere format. De totaalindrukken van beide formats worden dan beoordeeld op basis van de combinatie van alle afzonderlijke elementen waaruit het format bestaat.

Ten slotte

In deze tijd van thuiszitten speelt de tv en de programma's die daarop te zien zijn, een grote rol in het leven van velen. Het is tegenwoordig vrij lastig om op vrijdagavond naar de kroeg of de club te gaan, dus dan maar lekker bankhangen en de tv aanzetten. Het is dan uiteraard wel belangrijk om de programma's die daarop te zien zijn, goed te beschermen zodat de bedenkers daarvan er ook hun brood mee kunnen verdienen. Hopelijk heeft dit stuk bijgedragen aan de kennis om dit te doen.

Veel kijk- (en lees)plezier!