Microsoft ban na ontvangen ‘kinderporno: effectieve bescherming of buitenproportionele sanctie?

Verspreiding van kinderpornografie wordt in de Europese Unie hard aangepakt en dat is maar goed ook. Desalniettemin blijft het doorsturen en opslaan van dergelijk materiaal soms onopgemerkt, omdat de EU-burger met kwade bedoelingen zich kan verschuilen achter een schild van privacyrechten. Het is een goede zaak dat ook grote techbedrijven maatregelen nemen om hun steentje bij te dragen in de strijd tegen kinderporno. Echter, in een kort geding[1] van afgelopen maand heeft Microsoft naar mijn mening een sanctie opgelegd die niet in redelijke verhouding staat tot haar doel.

De feiten

De feiten zijn als volgt: in april 2020 kreeg een man uit Lelystad plotseling geen toegang meer tot duizenden foto’s en documenten in zijn OneDrive, de clouddienst van Microsoft die hij al jaren gebruikt om zijn bestanden op te slaan. Na enkele e-mails en telefoontjes over en weer, bleek een foto van twee blote kinderen die hem via een groepsapp was toegestuurd de aanleiding te zijn. Volgens Microsoft had de man de servicevoorwaarden van hun overeenkomst ernstig geschonden omdat hij kinderporno op de dienst had opgeslagen. Volgens de man was de aan hem verstuurde afbeelding helemaal niet pornografisch en juist als grap bedoeld. De kortgedingrechter oordeelde in het voordeel van Microsoft. Voorlopig krijgt de man geen toegang tot zijn bestanden.

Wel of geen kinderporno

In de servicevoorwaarden die op de overeenkomst van toepassing zijn, staat dat OneDrive niet gebruikt mag worden voor onwettige handelingen, het weergeven of delen van ongepaste inhoud (waaronder porno) of activiteiten die kinderen uitbuiten of schade toebrengen. Bij schending hiervan heeft Microsoft het recht te stoppen met het leveren van diensten.

De rechter stelde vast dat de kinderen in een pose staan die past bij een seksuele activiteit en dus valt onder deze verboden. De man meende dat de kinderen helemaal geen seksuele handelingen verrichten, maar dat dit slechts zo lijkt door het ongelukkige moment van afdrukken bij het maken van de foto. Echter, onder Europese wetgeving is ook sprake van kinderporno wanneer slechts de suggestie wordt gewekt dat kinderen seksueel contact hebben. De rechter kon dan ook niet anders oordelen dan dat er sprake was van een schending van de servicevoorwaarden. De vraag of de man de foto alleen toegestuurd heeft gekregen of ook zelf heeft gedeeld, is voor dit oordeel verder irrelevant. Voor het aannemen van een schending is namelijk voldoende dat de inhoud van de afbeelding strijdig is met de gedragscode.

Onredelijk bezwarende maatregel Microsoft

Ik sluit mij aan bij de keuze van Microsoft en de Europese wetgever om voor het begrip kinderporno een ruime reikwijdte te hanteren. Ook een foto waarop enkel de suggestie wordt gewekt dat kinderen seksuele handelingen verrichten, zou niet beschikbaar moeten zijn op het internet. Wanneer dergelijk materiaal door de software van Microsoft gedetecteerd wordt, vind ik wel dat gekozen dient te worden voor een proportionele sanctie.

Dat de foto verwijderd moet worden staat dus buiten kijf. Ook kan ik mij vinden in een tijdelijke opschorting van het contract als dit afschrikwekkend werkt en als dit voor Microsoft nodig is om effectief op te kunnen treden. Maar, als naar aanleiding van een uitgebreid partijdebat in de bodemprocedure blijkt dat er inderdaad geen seksuele handelingen op de foto worden verricht, de ongevraagd verstuurde foto een eenmalig incident is in een verzameling van jaren aan foto’s én de man de foto zelf niet heeft gedeeld, hoop ik dat de bodemrechter zal oordelen dat een ban voor onbepaalde tijd buitenproportioneel is.

[1] Rechtbank Midden Nederland, 13 oktober 2020, ECLI:NL:RBMNE:2020:4348.