Hoe smart contracts ervoor zullen zorgen dat je wél compensatie ontvangt voor vluchtvertraging

“You will learn to love delay”. Een slogan die voor veel mensen hun wenkbrauwen zal doen fronsen. Immers, bij reizigers zal zelden een lach op het gezicht verschijnen wanneer een seinstoring of staking wordt omgeroepen. In de Europese Unie is voor vliegreizigers het recht op vergoeding van tijdverlies in het leven geroepen bij vluchtvertraging van drie uur of langer. Opvallend is dat je bij het Googlen van de term ‘vluchtvertraging’ verdwaalt tussen de bedrijven die als tussenpersoon optreden om vliegreizigers te helpen deze compensatie daadwerkelijk te innen. De tijd en moeite die het kost om de vergoeding te incasseren, leidt ertoe dat reizigers er vaak voor kiezen om zich maar bij de vertraging neer te leggen.

Om dit probleem op te lossen heeft AXA in 2017 Fizzy gelanceerd. In deze pilot werden smart contracts ingezet om het compenseren bij vluchtvertraging efficiënter en betrouwbaarder te maken. Het is één van de vele toepassingen waarvoor smart contracts geschikt zouden kunnen zijn. Maar wat zijn smart contracts nou precies en wat zijn de voordelen ervan? Je leest het in deze blog.

Wat zijn smart contracts?

Smart contracts zijn contracten die in computercode worden geschreven en die zichzelf automatisch uitvoeren als aan de bepaalde criteria wordt voldaan. Een smart contract hoeft niet per definitie onder het juridische begrip van een contract te vallen, al zal dit wel vaak het geval zijn. Smart contracts worden geschreven volgens het principe: if A then B. Als een bepaalde gebeurtenis intreedt dan leidt dit automatisch tot een gevolg. Op deze wijze kan een smart contract processen automatiseren zodat een (tussen)persoon overbodig is.

Voor vluchtvertraging betekent dit het volgende. Als uit een externe betrouwbare bron input wordt geleverd dat een vlucht meer dan 3 uur is vertraagd (A), dan wordt automatisch de compensatie aan de vliegreiziger betaald (B). Omdat voor het in werk treden van dit proces verder geen menselijke interventie meer nodig is, worden transactiekosten aanzienlijk lager.

Blockchain

Partijen kunnen vertrouwen op de nakoming van een smart contract omdat het contract altijd wordt opgeslagen op een blockchain. Een blockchain is een soort digitaal gedistribueerd register van transacties. Wanneer een transactie op de blockchain wordt opgeslagen dan is deze in principe onwijzigbaar en niet-verwijderbaar. Dit komt omdat de blockchain wordt bijgehouden door een grote hoeveelheid aan computers binnen het netwerk (nodes) die allemaal een exacte kopie van de chain bevatten. Als iemand nieuwe informatie op de blockchain wil opslaan, dan moet eerst door meerdere nodes worden geverifieerd dat de chain nog klopt. Pas wanneer de nodes het erover eens zijn dat de informatie juist is, dan wordt de nieuwe informatie opgeslagen. Zie voor een heldere uitleg bijvoorbeeld dit filmpje. Als een partij zou proberen te knoeien met een smart contract dan zullen de andere computers binnen het netwerk doorhebben dat er iets niet klopt omdat die versie niet meer overeenkomt met de versie die zij hebben opgeslagen. Op deze manier kunnen partijen er zeker van zijn dat het smart contract niet kan worden gewijzigd en zal worden uitgevoerd zodra de afgesproken voorwaarden zijn vervuld.

Andere toepassingen

Smart contracts bieden naast de compensatie van vliegvertraging, een hoop andere mogelijkheden. Denk bijvoorbeeld aan supply chain management en het automatiseren van orders. Wanneer een consument online een product wil kopen en hiervoor het geld heeft betaald, dan kan via een smart contract worden bewerkstelligd dat het pakket wordt verstuurd en dat er een nieuwe order wordt geplaatst bij de leverancier om de voorraad bij te vullen.

Ook in de muziekindustrie kunnen smart contracts worden gebruikt om zonder tussenkomst van platforms zoals Spotify, opbrengsten uit muziek te verzilveren. Een artiest kan zijn album publiceren in de vorm van een smart contract zodat bij het afspelen ervan een klein bedrag in cryptomunten automatisch van de luisteraar naar de artiest wordt getransfereerd.

Verder zullen velen het er over eens zijn dat het ouderwets is om bij de verkiezingen nog te stemmen met potlood en papier. We doen dat op dit moment nog steeds om fraude te voorkomen. De blockchain technologie biedt de mogelijkheid om de identiteit van een persoon vast te leggen. Zo zou voor elke burger via een persoonlijk account de mogelijkheid gecreëerd kunnen worden om één stem uit te brengen. Op deze wijze kan er niet met de stemmen gesjoemeld worden, althans, er kan niet verkeerd worden geteld en stemmen kunnen niet worden teruggedraaid.

De toekomst van smart contracts

De verwachtingen van blockchain believers over de impact van smart contracts zijn grenzeloos. Volgens hen zullen ze in de toekomst op een hoop verschillende manieren worden gebruikt. Toch zijn er op dit moment nog een hoop bomen op de weg. Veel critici plaatsen terecht vraagtekens bij het gebruik van smart contracts in meer complexe situaties met onvoorziene omstandigheden. En de wereld is nou juist complex en onvoorspelbaar. Zelfs bij vluchtvertragingen krijgt men weliswaar recht op compensatie bij een vertraging van 3 uur of langer, maar de luchtvaartmaatschappij kan hier onderuit komen als er sprake is van overmacht, zoals bij stakingen van luchtvaartpersoneel en medische noodlandingen het geval is. Vanaf wanneer is er sprake van een staking met een voldoende grote omvang om van overmacht te kunnen spreken?

Ook wordt het schrijven van smart contracts natuurlijk nog wél door mensen gedaan. Hierbij kunnen fouten worden gemaakt waardoor het contract niet wordt uitgevoerd wanneer dit wel de bedoeling was. Onduidelijkheid over de juridische kwalificatie van een smart contract en de verdeling van aansprakelijkheid staan in de weg aan het vertrouwen om smart contracts te gaan gebruiken.

Kortom, de mogelijkheden die de blockchain technologie en smart contracts bieden, zullen de komende decennia verder uitgewerkt moeten worden om hun volledige potentie te kunnen halen. Tegen de tijd dat de technieken verder zijn ontwikkeld, zal naar de woorden van Fizzy ‘delay’ ongetwijfeld een stuk minder erg worden.