Blockchain: het nieuwe wapen tegen namaakproducten?

Zou jij het verschil kunnen zien tussen een nagebootst en een echt Rolex horloge? Op verscheidene internet platforms, zoals ebay, bieden verkopers hun producten aan. Als consument is het erg moeilijk om zeker te zijn van de ‘echtheid’ van dergelijke wederverkochten producten. De namaak markt bloeit steeds meer op en profiteert van de groei van wereldwijde handel en de technologisering. Volgens The Global Brand Counterfeiting Report 2018 treft het probleem vooral bedrijven die luxegoederen verkoperen. De namaak markt kost hen zo’n 30 miljard per jaar. [1] Daarnaast leidt het bestaan van deze markt tot onzekerheid onder consumenten en retailers. De oplossing voor dit probleem is wellicht te vinden in blockchain technologie. Maar eerst wordt er kort gekeken naar het merkenrecht.

Het merkenrecht stelt teleur

De productie en verkoop van namaakproducten schendt de merkenrechten van bedrijven die merkhouder zijn. Een merkrecht wordt verkregen door een teken, dat je als merk wil gebruiken, in te schrijven in een merkenregister. Eenmaal ingeschreven, heeft de merkhouder een exclusief recht op gebruik van dat teken. Wanneer een ander dit teken zonder zijn toestemming gebruik, kunnen sanctiemaatregelen worden genomen. Denk hierbij aan de vernietiging van eventuele namaakproducten en het betalen van een schadevergoeding. Wetgeving en handhaving is desondanks niet effectief gebleken in het tegengaan van het aantal namaakproducten dat bij de consument terecht komt. Reden hiervoor is, onder andere, het gebrek aan transparantie in de supply chains waaronder productie, transport en verkoop. [2] Hiervoor kan blockchain een oplossing bieden.

Blockchain in een notendop

Blockchain, eenvoudig en kort uitgelegd, is een nieuwe technologie die het mogelijk maakt om data op een veilige manier op te slaan in een register. Het wordt ook wel vergeleken met een Excel sheet gedeeld met iedereen op de wereld. [3] Zoals de naam suggereert, bestaat dit register uit een ketting met blokken informatie. Eén blok bestaat uit data ingevoerd door de gebruiker en informatie over het vorige blok in de kettingreeks. Zo ontstaat een kettingreeks aan blokken die als puzzelstukjes aan elkaar gelinkt zijn. Dit ketting stelsel heeft als gevolg dat het heel lastig is om met informatie op de blockchain te knoeien. Als informatie wordt veranderd, komt deze informatie niet meer overeen met het volgende blok. Dit maakt het blok ongeldig. Daarbovenop is het niet mogelijk om een blok van de blockchain te verwijderen.

En ander kenmerk van blockchain technologie is het gedecentraliseerd peer-to-peer netwerk. Hierbij controleert en beheerd niet één centraal orgaan, maar alle gebruikers van de blockchain de informatie. Iedere gebruiker beschikt over een volledige kopie van de blockchain. De gebruikers gezamenlijk beslissen over welke nieuwe blokken wel, en welke niet op de blockchain komen. Het is daarmee zo goed als onmogelijk om te frauderen met informatie op de blockchain.

De oplossing: producten scannen

Door nieuwe innovaties, die deze blockchain technologie gebruiken, kan elke stap in de supply chain worden bijhouden. Een voorbeeld is het project ‘VeChain Thor’ opgericht door Sunny Lu. Bij dit project wordt aan alle producten een unieke QR-code of chip toegevoegd. Via deze chips of QR-codes kan allerlei informatie over het product geregistreerd worden op de blockchain. Deze informatie gaat over de gehele levenscyclus van een product, van de ontwerp -en productiefase, de stappen in de supply chain tot de verkoop van de producten in winkels.

Met name in het geval dat sprake is van wederverkoop van een product is dit een uitkomst. Vertrouwt een retailer of een consument het product niet, dan kunnen zij voortaan met een mobiele app de code op het product scannen. Op deze manier kunnen zij alle informatie over de afkomst en authenticiteit van het product gemakkelijk raadplegen. [4] De geraadpleegde informatie is daarnaast zeer betrouwbaar omdat het, zoals eerder genoemd, zo goed als onmogelijk is om informatie op de blockchain aan te passen.

Het einde voor namaakproducten?

Is het eind dan in zicht voor namaakproducten? Waarschijnlijk niet. VeChain Thor lijkt een effectief middel om consumenten en retailers juiste informatie te verschaffen over de herkomst en ‘echtheid’ van producten. Daarmee wordt het lastig om mensen te misleiden met niet-originele producten. Echter, er bestaat altijd een groep die bewust namaakproducten koopt. [5] Daarmee zal altijd een afzetmarkt voor dit soort producten blijven bestaan. Naast VeChain zijn verschillende startups opgekomen die vergelijkbare projecten aanbieden. Een toekomst waarin de gemiddelde consument de QR-codes tijdens het winkelen scant, is daarom niet ondenkbaar.

[1] ‘Global Brand Counterfeiting Report 2018-2020: Luxury Brands incurred Losses of $30+ billion Due to Counterfeiting’, globenewswire.com.

[2] ‘Blockchain in the real world #1 solving counterfeit goods’, medium.com.

[3] ‘Wat is blockchain’, watisblockchain.nl.

[4] ‘Wat is VeChain? Alles over VeChain, de VeChain coin en meer’, currentcrypto.nl.

[5] ‘Blockchain in the real world #1 solving counterfeit goods’, medium.com.